خلیج! خلیج؟ خلیج فارس

این روزها گرم گفتگو با انتشارات آلمانی «دومونت» DuMont هستم که راهنمای گردشگری برای کشورهای مختلف منتشر می کند.

نامه اول: 15 مه 2008

خانم ها و آقایان محترم،

چندی پیش کتاب راهنمای سفر «شبه جزیره عربستان» را از انتشارات شما برای سفر خود به عربستان سعودی خریدم. این که شما در این کتاب از «خلیج» سخن می گویید، مایه تعجب بسیار من شد. این آب ها یک نام روشن دارند، چنان چه شما سندهای باستانی و معتبر بین المللی را مرجع کار خود قرار دهید. بر اساس تمام این اسناد نام تاریخی این خلیج، خلیج فارس است نه یک خلیج گمنام یا خلیج عربی.

شما حتی یک سند نمی یابید که در آن این دریا را خلیج عربی نامیده باشد و عمرش بیش ار پنجاه سال باشد.

این مایه تاسف من است که انتشارات شما که من سالهاست برای خرید راهنمای سفر به کشورهای مختلف مشتری آن هستم، در این مورد سهل انگار می شود و یا شاید حتی فرصت طلبانه عمل می کند. این که حقیقت چیست را تنها شما می توانید بدانید.

من از شما صمیمانه خواهشمندم این خطا را اصلاح کنید.

با سلامهای دوستانه،

…..

==================

پاسخ نامه اول: 20 مه 2008

آقای … محترم،

انتشارات «دومونت» نامه شما را در اختیار من که نویسنده این کتاب هستم، گذاشته است. از آنجایی که برای این نام گذاری آن گونه که شما ما را در نامه خود متهم کرده اید، نه فرصت طلبی نقشی داشته است و نه سهل انگاری، من می خواهم برای شما شرح کوتاهی در مورد دلایل خود بدهم.

این که این خلیج، فارس است یا عربی، دست کم از پنجاه سال پیش میان کشورهای کناره آن مورد اختلاف است.درست این است که پارس (پرشیا)، آن گونه که ایران در گذشته نامیده می شد، از نظر تاریخی قدرت نظامی بزرگ منطقه بود و همچنان نیز هست و از این رو توانسته است این نام را جا بیندازد و کماکان این کار را می کند. اما اگر موقعیت سرزمین هایی که این خلیج را دور گرفته اند، بررسی کنیم، درازای سرزمین های کشورهای عربی بیشتر است. از دید جغرافیایی و از دید این کشورها واژه خلیج عربی منطقی تر است.

پس این مورد از نظر سیاسی حساس است و انسان می تواند برای هر دو تفاهم داشته باشد. از این رو بسیاری از شرکت های انتشاراتی در نقشه های خود از هر دو نام استفاده می کنند.

من به این نکته آشنا هستم که ایران به کتاب هایی که از خلیج عربی نام می برند اجازه انتشار نمی دهد. اما من نشنیده ام که کشورهای عربی کتاب هایی که از نام خلیج فارس استفاده می کنند، را محدود کنند.

با این شرح از شما خواهش می کنم که کماکان کیفیت بالای راهنماهای سفر «دومونت» را در نظر بگیرید و ارزش گذارید، هر چند که ممکن است با نگاه نویسنده این کتاب هم سو نباشید. اما انتشارات ما به آزادی نویسندگانش احترام می گذارد و تسلیم فشارهای سیاسی نخواهد شد.

در کتاب دیگر خود «دومونت-راهنمای سفر به ابوظبی» یک بخش ویژه به این مورد اختلاف اختصاص داده ام با نام «خلیج در واقع چه نام دارد؟»

با سلام های دوستانه،

گرهارد

==================

نامه دوم: 20 مه 2008

آقای … محترم،

از پاسخ شما متشکرم.

از دید یک انسان بین المللی (Cosmopolitan) که خود را جهان وطن می داند و در کشورهای بسیاری زندگی کرده است، چنین موردی نمی تواند مورد توجه اصلی زندگیش باشد. برای من برخورد درست علمی به این گونه موارد اهمیت دارد. اگر خلیج فارس در راستای تاریخ خلیج عربی می بود و شما آن را خلیج فارس می خواندید، من به شما همین تذکر را می دادم. اختلاف همه جا هست و برای دیگرانی که پای اختلاف ها (چون شما، من یا دیگران) نیستند، باید مرجعی وجود داشته باشد که معیار همه قرار گیرد و خود را از این گونه درگیری ها به کنار کشند. برای من این مرجع مورد اعتماد فرهنگ نامه های معتبر (Encyclopaedia) بین المللی هستند. چنین مراجعی مورد اختلاف هیچ کس نیستند و تا کنون هیچ کشور عربی به «بریتانیکا» یا «ناشنال جیوگرافیک» یا دیگران اعتراض نکرده است که چرا این آبها را خلیج فارس می خوانند. چنین کاری هیچ نتیجه ای برای کشورهای عربی نمی تواند داشته باشد چون این ارگان ها بر اساس سندهای تاریخی کار می کنند و نه منافع کوتاه مدت این یا آن. این جریان از دیدگاه من یک بازی سیاسی است. از آنجایی که ایران در این دوره از نظر سیاسی نقشی نامناسب و نامطبوع در منطقه ایفا می کند، چنین اختلاف هایی را تحریک می کند. از این رو این اختلاف بر سر نام، بخشی از یک درگیری سیاسی دیگر است و من فکر می کنم که دیگران بهتر است خود را از آن کنار بکشند.

در تمام دوران حکومت شاه هیچ کشور عربی از نام خلیج عربی پشتیبانی جدی نمی کرد.

این را نیز بگویم که کتاب هایی که از نام خلیج فارس استفاده می کنند دست کم در کویت و عربستان سعودی ضبط می شوند. این اتفاق در سال پیش برای کتاب های درسی افتاد که برای مدرسه های ایرانی در کویت فرستاده شده بودند. البته این از دید من دلیل هیچ چیز نمی تواند باشد و من نماینده منافع دولت ایران نیستم. به عنوان یک کتاب دوست برای من این مهم است که یک شرکت انتشاراتی در کار خود تا چه میزان دقیق، درستکار و با پرنسیپ است. من به عنوان یک جهانگرد از این گونه کتاب ها همواره استفاده می کنم. این روشن است که هر کسی دیدگاه شخصی خود را دارد. اما هنگام اختلاف باید هر دو طرف یک مرجع بین المللی مورد قبول همگان را بپذیرند، اگر دیدگاه اکثریت و دمکراسی را قبول دارند. این که خلیج فارس دست کم از 2500 سال پیش (بر اساس باستانی ترین سند) به این نام خوانده می شود، یک سند تاریخی است، حال می خواهد عادلانه باشد یا نباشد. هیچ انسان جدی به فکرش هم نمی رسد که بیاید روسیه را جور دیگری بخواند تنها به این خاطر که این سرزمین ملت های دیگر و سرزمین های دیگری را نیز در بر گرفته است. از همین رو هیچ کس نیز نمی آید دریای کاسپین را به نام دیگری بخواند چون این دریا بر اساس یک اشتباه به نام قزوین (تلفظ امروزی کاسپین) نامیده شده است؛ شهری که 200 کیلومتر از آن فاصله دارد و اصلا ساحل ندارد. کشورهای همجوار این دریا بیشتر از قزوین از این دریا سهم دارند. از این نمونه ها می توانید دهها در جهان بیابید.

ده سال پیش، در سال 1998 لوفت هانزا مجله درون هواپیمای خود را پس از آن که با آنها وارد گفتگو شدم، اصلاح کرد. در آنجا این دریا اصلا هیچ نامی نداشت و یک لکه خالی بود. آنها سرانجام پذیرفتند که اسناد بین المللی فرهنگ های معتبر را مبنا قرار دهند و اکنون از نام خلیج فارس استفاده می کنند.

سلام مرا از ریاض بپذیرید.

==================

پاسخ نامه دوم: 20 مه 2008

آقای … عزیز،

از پاسخ سریع شما متشکرم.

نمی خواهم این را از شما پنهان کنم که دلیل های شما فکر مرا به خود مشغول داشته اند و زاویه دید جدیدی برای من گشوده اند. عکس العمل مرا به نامه اول شما باید در این راستا ببینید که انتشارات و من چند سال پیش به خاطر همین مورد اختلاف نام در یک راهنمای سفر به دوبی از سوی یک «وطن پرست» ایرانی نامه ای با همین محتوا ولی با زبانی بسیار خشن و تهاجمی دریافت داشتیم که در آن زمان نیز همین پاسخ را دادیم.

این که کویت و عربستان سعودی کتاب هایی این گونه را ضبط می کنند، برای من تازگی دارد و من این را امری غم انگیز می دانم و بررسی خواهم کرد. این مورد تنها این را نشان می دهد که چنین چیز هایی با چه سرعتی مورد سوء استفاده قرار می گیرند.

به هر حال از نامه دوم و بسیار استدلالی شما و از این که در هوای داغ ریاض برای من وقت گذارده اید، تشکر می کنم. در تابستان 2008 همکارم و من چاپ جدید «شبه جزیره عربستان» را اصلاح و به روز خواهیم کرد. آیا باز هم «خطا» های دیگری یافته اید که من آن ها را اصلاح کنم؟ از این که مرا در جریان آنها بگذارید، کوتاهی نکنید. برای چاپ جدید من آخر ماه ژوئن به عربستان سعودی سفر خواهم کرد.

با سلام های صمیمانه از شهر ماینس سرد ،

گرهارد …

==================

و این گفتگو ادامه خواهد یافت.

31 پاسخ

  1. تحت تاثیر قرار گرفتم!
    واقعا متن نامه اعتراضی باید همینقدر مودبانه و دور از توهین باشد تا تاثیر لازم را بگذارد و خواننده را به فکر کردن وادار کند.

  2. باید به شما تبریک بگم که انقدر جامع و منطقی اطلاع رسانی کردین, شاید بیشتر از دلایل زیبایی که در دفاع از عقیده تون آوردید لحن آرام و غیر تهاجمی تون به هنگام اظهار نظر در مورد مساله که از طرف خیلی از ایرانیها با واکنشهای شدید صرفاً احساسی روبرو هست من رو تحت تاثیر قرار داد.

  3. من روی اون پست زبان بدن یک کامنت گذاشتم بعد فهمیدم که آخرین پست نبوده. گفتم اینجا بگم که ببینیش. منتظر نظر شما هستم

  4. نوع نوشتار شما در نامه‌ها بسیار خوب و ستودنی است.
    پیروز باشید

  5. من يک شعار دارم براي سرويس کردن دهن عربهاي مدعي دروغ پرداز و انم اين که
    …. و خدا نبود که خليج فارس بود .

    نظرتون چيه ؟

  6. آفرین به شما به خاطر انتقاد بسیار مدبانه تان. یک نکته قابل ذکر این است که در پاسخ توجیه ایشان در خصوص درازی بیشتر هم مرزی کشورهای عربی با خلیج فارس می توان به کلام شاه فقید اشاره کرد که در مصاحبه ای درباره دلیل حساسیت ایران به نام خلیج فارس گفته بودند که قسمت بسیار بزرگی از اقیانوس هند با کشورهای آفریقایی هم مرز است ولی نام این اقیانوس، اقیانوس هند بوده، هست و خواهد بود.
    لذا هیچ دلیلی غیر از یک سابقه تاریخی بسیار طولانی نمی تواند نام یک منطقه جغرافیایی را تایین کند.

    با درود

  7. درود بر تو نه به خاطر ایران به خاطر منطق.

  8. نتیجه مهمه.
    ببینیم چی میشه.

  9. […] خلیج! خلیج؟ خلیج فارس* موبایل های جدید بر روی ساعت مچی* عکسی افتخار آمیز در کنار سنگ توالت ! عکس های مورد نیاز خودتون رو برای طراحی از اینجا بردارید تصاویری از : ارتکند ، بهشت پنهان حکایتی جالب از آرایشگری که به رایگان سر اطلاح میکرد* تاریخچه و قابلیتهایSMS (در ایران و جهان) بصورت تصویری طرح مساله خواستگاري دختر از پسر فاطمه زهرا كدام فرمول رياضي را كشف كرده بود؟!* خطبه فدک درست کردن آیکون آدرس بار برای وبلاگ و وبسایتتان كرك چيست؟چگونه كرك كنيم؟* دریافت مبلغ کارکرد موبایل از طریقSMS […]

  10. عالی بود درود بر شما به خاطر تلاش سرافرازانه و مودبانه شما.

    این بحث رو دنبال خواهم کرد.

    و خیلی خوشحال میشم با شما بیشتر آشنا بشم.

  11. ادرس فید خودتون رو در اختیار بازدیدکنندگان بارید تا اخبار و مطالبتون رو راختر بخونند.
    ادرس ار اس اس شما :
    https://aghaejaze.wordpress.com/feed

    من شما رو به بلگرولم اضافه کردم و از اشنایی باهاتون خوشحالم.

  12. I think most of the audiences are familiar with the metaphor of humanity being like a person passing through stages of childhood, adolescence, and now into adulthood. All created things have their degree or stage of maturity, and in the human kingdom man reaches his maturity when the lights of intelligence have their greatest power and development.

    With all respect to the highly rational arguments, I cannot let it go, and to be honest and sincere, there are certain degrees of “nationalism” and a lesser proportion of “patriotism”

    There must be a fair equilibrium between the Arab segment and Persian segment of the Gulf.
    Solid documents and evidences will always be sources of our discourse, but the history goes a long way, love it or loath it, or perhaps vice versa in our evolutionary behaviors towards Arabs.

    As Thomas Carlyle wrote: «Under all speech that is good for anything there lies a silence that is better. Silence is deep as Eternity; speech is shallow as time.»

    Time present and time past
    Are both perhaps present in time future
    And time future contained in time past.
    If all time is eternally present
    All time is unredeemable.
    What might have been is an abstraction. (T. S. Eliot)

    mea cuipas

  13. من وقتی به شما تبریک میگم که نسخه اصلاح شده رو ببینم.

  14. درود
    كار شما دو ويژگي داره، اول برخورد منطقي و بدور از احساسات و دوم حس مسئوليت كه هر دوشون قابل تقديره.
    شاد باشيد.

  15. من نميدونم اين استدلال كه جديدا عربها مي كنن در مورد اينكه اطراف خليج فارس همه عرب هستن پس بايد اسم اونجارو گذاشت خليج …. چه استدلال بي منطقيه اولا نصفش ايران دومن به قول شما اگه اينجوري بود بايد اسم بيشتر اماكن دنيا رو بيايم عوض كنيم كه!!!!! هر كسي هر چي دلش مي خواد يه جايي رو صدا كنه بگه من آزاديه بيان دارم!!!!

  16. خوب بهش گفتی!

  17. ممنون که بی تفاوت نیستی!

  18. لحن محترمانه شما و استدلال های زیبا و محکم شما مایه افتخار هستند. تبریک و تشکر مرا بپذیرید.

  19. فوق العاده بود
    و بسيار لذت بردم
    مرسي كه وقت گذاشتي و اهميت دادي و بسيار منطقي و مستند جواب دادي
    اي ول

  20. دوست عزیز بر خلاف کسانی که میبینند وحتا اعتراض نمی‌کنند، شما بسیار زیبا اعتراض خودتان را نشان دادید، چه تغییری در چاپ آینده کتاب در این رابطه صورت گیرد و یا نه.
    ممنون از این گونه تفکر.
    شاد باشید

  21. در بیشتر اوقات آقا یا خانم «وطن پرست» با «لحن خشن» مشکل رو بدتر میکنه.

  22. سلام
    در کشورمون متاسفانه افراد زیادی با این لحن و توان استدلال و بکارگیری منطق همراه با آرامش زیاد ندیدم، شاید جامعه و جو کشور مجال شناخته شدن بهشان نمی ده، چرا که هر کسی که های و هوی به راه بندازه و احساسات مردم رو به جوش بیاره بیشتر شناخته می شه، اما آدم هایی که تعقل انسان ها رو به حرکت در بیارن کار سخت و بسیار بسیار زیباتری در پیش دارند.
    از خواندن نوشته های شما و کامنت هایی که با همین محتوا نوشته شده اند لذت بردم، هر چند مطمئنا در مواردی نظرات متفاوتی خواهیم داشت.
    درود مرا از هوای داغ کویرهای مرکزی ایران بپذیرید

  23. mersi az iran parasti shoma

  24. سلام من از شما واقعا سپاسگذارم.
    شما خیلی خوب توانستید ایشان را حداقل به فکر وادارید و برای این کار مطمئنا این نحوه نوشتاری شما که بسیار مودبانه بود نیز تاثیری بیشتر داشت.
    امیدوارم مرا در جریان چاپ جدید کتاب نیز بگذارید.
    متشکرم دوست عزیز

  25. […] كمك ميكنند نمونه اش بمب گوگلي لوگو فيش يا نامه اعتراض آقا اجاره به انتشارات كتاب  و يا راه هاي مشابه. كافي است ايرانيان در اعتراض به […]

  26. با سلام
    َّناب در یکجا اشتباه فاحشی داشتین و آن اسم کاسپین بود

    دریای کاسپین بر گرفته از لغت کاسپی و اسم قومی است که زمانی در این منطقه بوده و
    حالا هم به نوعی در این منطقه حضور دارد
    قوم کاسپی یا کاسی ها

    لطفا شما هم اصلاح فرمایید
    با تشکر از شما به خاطر رفتار شایسه و متین تان

  27. قزوین عربی شده کاسپین است. در این مورد منابع زیادی وجود دارد. اگر در اینترنت بگردید، بسیاری از آنها را می یابید. اکنون واژه نامه دهخدا در دسترسم نیست وگرنه آنجا را نیز نگاه می کردم.

  28. َّناب
    عرض به خدمت نوشته های یک فرهنگ لغت دلیل بر نام یک مکان نمی تواند
    باشد و اگر کمی تحقیق کنید به ریشه مردمان کاسی یا کاسپی در این
    منطقه می رسید که گویای نام این دریا می باشد و حتی ما آن را خزر می نامیم
    چون ترک های خزر در کنار آن ساکن بوده اند
    ولی کلمه َّهانی آن کاسپین و از کلمه کاسی می باشد
    پیر نیا نیز این نقل قول را تایید می کن
    بهر حال فقط َّهت یاد آوری به عرض رساندم
    از شما سپاسگذارم

  29. مرسی

  30. از توجه و پی گیریتون ممنون. این که ما همیشه برای احقاق حقمون توی سر ملت ها یا ملیت های دیگه می زنیم و لقب های زشت نثارشون می کنیم فقط نشون دهنده ضعف ماست و در نهایت به ضرر ما تموم می شه. از طرفی جبهه گیری سیاسی هم همین تاثیر رو داره.

    پیروز و سالم باشید

  31. واقعا آفرین بر شما. از خوندن نامه هاتون خیلی خیلی لذت بردم. هر چند با بعضی از عقایدتون موافق نیستم که در کامنتها اونها رو می نویسم ولی باید بگم که از نوشته هاتون چیز یاد می گیرم. متشکرم

بیان دیدگاه